İSTANBUL- Garzan Mezarlığı tahrip edilerek Kilyos Mezarlığı’nda kaldırıma gömülen cenazelerle ilgili olarak bugün saat 12.00’da Taksim Hill Hotel’de bir basın açıklaması gerçekleştirildi.
İnsan Hakları Derneği (İHD), Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı (TOHAV), Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Dayanışma Birlik ve Kültür Derneği (MEBYA-DER), Anadolu Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AN-YAKAY-DER), Doğu ve Güneydoğu Dernekleri Platformu (DGDP) ve Demokratik Aileviler Derneği (DAD) temsilcileri tarafından yapılan basın açıklamasına Partizan ve Partizan Şehit Tutsak Aileleri de katılarak destek verdi. Açıklamada cenazelere saldırıların siyasi ve sistematik bir saldırı olduğu belirtilerek ölülerle savaşan hiçbir iktidarın zafer kazanamayacağı vurgulandı.
‘CENAZELER MEZARLIĞA DEFNEDİLSİN, AİLELERDEN ÖZÜR DİLENSİN’
İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri tarafından okunan ortak açıklamada “çözüm süreci” döneminde oluşturulan 13 mezarlıktan biri olan Garzan Mezarlığı’nın tahrip edilerek 267 cenazenin Kilyos Mezarlığı’nda kaldırım kenarına gömüldüğü, cenazelerin bulunduğu yerden derhal çıkarılarak mezarlığa defnedilmesi ve ailelerden yaşadıkları travma ve ıstırap nedeniyle özür dilenmesi talep edildi.
Garzan Mezarlığı’ndan bütün cenazeler çıkarılıp İstanbul’a gönderildikten iki buçuk ay sonra Bitlis’e giden Cumhurbaşkanı Tayip Erdoğan’ın bu saldırıyı sahiplendiğini dile getiren Yoleri, “3 Şubat 2018 tarihinde Bitlis’te konuşan Erdoğan, cenazelerin mezarlardan çıkarılmasına ilişkin, ‘O sahte mezarlar şimdi nerede?’ sorusunu sorarak, Kuran’ın Zümer Suresi’nde geçen, ‘İla cehenneme zümera (kafirler grup grup cehenneme sürülür)’ ifadesini kullanmıştır” dedi.
Ulusal ve uluslararası hukukun cenazeler, mezarlar ve cenaze törenleri ile ilgili maddelerine yer verilen açıklamada devletin kendi hukukunu dahi hiçe saydığı ifade edildi.
‘CENAZELER KİMSESİZLER MEZARLIĞINA DAHİ DEFNEDİLMEDİ’
ÖHD İstanbul Şubesi Eşbaşkanı Arzu Eylem Kayaoğlu, Kilyos Kimsesizler Mezarlığı’yla ilgili Mayıs 2020’da hazırladıkları raporu paylaştı. İncelemeleri sonucunda cenazelerin mevzuata aykırı ve insan onurunu zedeleyecek bir biçimde gömüldüklerini belirten Kayaoğlu, “Basına yansıyan görüntülerde ortaya çıktığı gibi, bu cenazelere ait kemikler şeffaf kutularda üst üste istiflenmiş ve mezarlığın kenarında yer alan ve yanında kanalizasyonun olduğu yol kenarına gömülmüşlerdir. Cenazelerin Kilyos Mezarlığı’ndaki kimsesizler için ayrılan alana gömülmediği, gömü yapılan yolun kenarında kaldırım olarak kullanılan yerin kazılarak altına gömülmüş oldukları belirtilmiştir. Ayrıca, gömü alanı 1’den 18’e kadar numaralandırılmış numaraların devam ettiği bu alanın kazılmış olarak boş bırakıldığı, kazılan yerde kanalizasyon borularının olduğu, yaklaşık 10 metrekare büyüklüğünde bir alanda kanalizasyon ve yağmur suyunun biriktiği tespit edilmiştir” dedi.
‘KİMİN ELİNDEN NE GELİYORSA YAPSIN’
Aileler adına söz alan Rewşan Döner, “Kilyos Mezarlığına gittiğimizde, çocuklarımızın su arkının içine gömüldüğünü gördük. Dini kitapların hangisinde böyle bir şey var? Cenazelerimize yapılan bu zulmü kabul etmiyoruz. Aileler olarak 3 yıldır bu acıyı çekiyoruz. Tek talebimiz çocuklarımızın cenazelerinin teslim edilmesi. Bunun içinde kimin elinden ne geliyorsa yapsın.” diye seslendi.
‘ÇOCUKLARIMIZ ÖLÜM ÇUKURUNDA’
ANYA-KAY-DER Eşbaşkanı Şehmus Işık, ailelere yaşatılanların düşman hukuku olduğunu söyledi. Cenazeler üzerinden uygulamaların ailelere travma yaratıldığını dile getiren Işık, “Bazı aileler cenazesinin dördüncü kere defnettiğini söylüyor. Bu örneğe baktığımızda ailelere yaşatılmak istenen acıyı anlayabiliriz. Dünyada ilk kez cenazelerin kaçırılma olayıdır Garzan Mezarlığı. Türkiye kamuoyu yaşatılan bu acıya karşı sorumlu ve vicdani olmalı.” dedi.
Ailelerin Kilyos’daki cenazelerle ilgili “çocuklarımız ölüm çukurunda” dediğini ve büyük bir travma yaşadıklarını vurgulayan Işık, Lice’de artık mezarların ateşe verildiğini belirterek bu sorunun sadece aile kurumlarının sorunu olmadığını, insanlık sorunu olduğunu ifade etti.
‘HUKUKİ VE TIBBİ GEREKÇELERLE DEĞİL BAŞKA GEREKÇELERLE HAREKET EDİLİYOR’
THİV Yönetim Kurulu üyesi Ümit Biçer, “Sürecin başından beri adli ve hukuki bir gerekçe değil başka bir süreç işlediğini görüyoruz. Defin işleminin ancak ve ancak cenazenin ailesi tarafından yapılabileceği hızla ailelere teslim edilmesini sağlamak gerekiyor. Derhal bir soruşturma ve sorumluların hesap vermesi gerektiren bir sürecin başlatılması gerekiyor.” şeklinde konuştu.
Adli Tıp kurumlarının yoğunluk açıklaması yaptıklarını belirten Biçer, bu tür durumlarda bağımsız heyetler, uzmanlar ve insan hakları savunucularının bulunmadığını belirterek yaşananların gözden kaçırıldığını, hukuki ve tıbbi gerekçelerle değil başka gerekçelerle hareket edildiğini vurguladı. “Bu süreçle ilgili araştırma başlatılmalı, sorumlular adalet önüne çıkarılmalı” şeklinde konuşan Biçer, zarar görenlerle ilgili ise onarım sürecinin başlatılması gerektiğini söyledi.
TANRIKULU: SALDIRILAR BİLİNÇLİ, TRAVMA YAŞATMAK İÇİN
“Ölüler, geride kalanların, yakınlarının meselesidir” diye belirten CHP milletvekili Sezgin Tanrıkulu ise “Mezarların tahrip edilmesi ölüm kadar acıdır hatta daha acı bir travmadır” ifadesinde bulundu. “Bu saldırıların bilinçli yapıldığını, saldırıyı gerçekleştirenlerin bu travmanın yaşanmasını istediklerini” vurgulayan Tanrıkulu, “Savaş hukukunda bile ölüye kimse dokunmaz, saygı duyulur” diyerek umarım bu sorunları çözebiliriz şeklinde konuştu.
HİŞYAR ÖZSOY: ‘ÖLÜLERLE SAVAŞARAK ZAFER KAZANILAMAZ’
Mezarlıklara ve cenazelere yapılan saldırıların sistematik bir şekilde gerçekleştiğini, saldırıların sadece Kürtlere değil “makbul vatandaş” görülmeyen herkese karşı yapıldığını belirten HDP Bingöl milletvekili Hişyar Özsoy, Gezi Parkı’nın yanı başının aslında Ermeni Mezarlığı olduğunu, Ermeni mezarlarının üstüne tuvalet inşa edildiğini örnek verdi.
“Fiziki anlamda da cenazelere her türlü saldırıyı yaptılar ve devamda edeceklerdir. Her kim ki ölülerle savaşmışsa mutlaka yenilmiştir. Yüz yıl geçti Şeyh Said ve Seyit Rıza’nın mezarı olmasına rağmen unutuldular mı?” diye belirten Özsoy, “Ölümün anlamını, değerini yok etmeye; ölüleri hiçleştirmeye çalışıyorlar, cenazelerimizi alamasak dahi buna izin vermeyeceğiz.” şeklinde konuştu. Kürtlerin ölülerinin dahi ölüden sayılmadığını, Kürtlerin insanca dahi ölemediğini ifade eden Özsoy, “Bu ölüleri insanlıktan çıkarmaya çalışıyorlar ancak kendileri çoktan insanlıktan çıkmış” dedi.
Doğu ve Güneydoğu Dernekleri Platformu adına “ailelerin yanında olacaklarına” dair yapılan kısa açıklamanın ardından, cenazelere saldırının siyasi bir saldırı olduğu, yüksek bir kamuoyu duyarlılığı gerektiği ve çözüm için siyasetin de aktif olması gerektiği vurgulandı.
