Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) 2017 yılında 0,6 milyar dolar olan yurt dışına swap ve depo borcu 2023’te 46,3 milyar dolara çıkarak 77 kat arttı.
Verilere göre 2017’de 600 milyon dolar olan TCMB’nin swap borcu 2023’te 23,7 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası’nın 2017 yılında herhangi bir yükümlülüğünün bulunmadığı yurt dışına depo borçları ise bu yıl 22,6 milyar dolara yükseldi.
Yurt dışına swap borcu 2023’te 200 milyon dolar azalırken yurt dışına depo borcu ise 2022’e göre 13,7 milyar dolar yükseldi.
Konuyla ilgili paylaşım yapan TCMB eski Başekonomisti Prof. Dr. Ali Hakan Kara, “Eskiden TCMB’nin net döviz pozisyonunun eksi olması ulusal güvenlik açısından çok büyük sorun olarak görülmezdi çünkü borcun hemen hepsi yurtiçi bankalaraydı. Son yıllarda TCMB’nin yurtdışı borcunun hızla artarak 45 milyar doları geçmesi konunun yeniden ele alınmasını gerektiriyor” değerlendirmesini yaptı.
KATAR İLE 15 MİLYAR DOLARLIK ANLAŞMA
Merkez Bankası, ilk swap anlaşmasını ise 17 Ağustos 2018’de Katar Merkez Bankası ile imzalamıştı. Söz konusu anlaşmanın büyüklüğü 26 Kasım 2019 ve 20 Mayıs 2020’de olmak üzere iki kez tadil edilerek 15 milyar dolar karşılığı Türk lirası ve Katar riyaline yükseltildi.
TCMB, 2018 sonrası dönemde Çin, Birleşik Arap Emirlikleri ve Güney Kore’nin merkez bankalarıyla da swap anlaşması yapmıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 28 Mayıs’ta gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci turu öncesi katıldığı bir televizyon yayınında “Körfezden bizim sistemimizin içerisine para depo eden ülkeler oldu. Bu da ister istemez kısa bir süre için de olsa Merkez Bankamızı, piyasamızı rahatlattı” dedi.
Erdoğan, depo işlemlerin kimlerle yapıldığı veya büyüklüğünün ne olduğuna dair bir bilgi vermemişti.
2023’ün ilk aylarında ise Suudi Arabistan Turizm Bakanı ve Suudi Arabistan Kalkınma Fonu Yönetim Kurulu Başkanı Ahmed Al Khateeb ile TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu arasında TCMB’ye 5 milyar dolarlık mevduat yatırılması konusunda anlaşma imzalanmış ve para Merkez Bankası’na girmişti.
REZERVLER TARİHİN EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE
Merkez Bankası’nın net rezervi, 2 Haziran haftasında eksi 4,4 milyar dolardan eksi 5,7 milyar dolara gerileyerek tarihi düşük seviyeye gelmişti.
Net rezerv 3 haftadır negatif bölgede yer alıyor.
TCMB’nin brüt rezervi geçen 2 milyar dolar artarak 100,4 milyar dolara çıkmış, swap harici net rezerv ise eksi 61,2 milyar dolara gerilemişti.
(HABER MERKEZİ)
