Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski’nin ABD Başkanı Donald Trump ile Beyaz Saray’da yaşadığı gergin görüşmeden iki gün sonra Londra’da düzenlenen zirve toplantısında Avrupa’daki birçok ülke, Kanada ve Türkiye Ukrayna’ya askeri desteği sürdürme sözü verdi.
İngiltere Başbakanı Keir Starmer Pazar günü Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’e destek amaçlı düzenlenen bir zirvede Avrupalı liderleri sadece Ukrayna’da barışın değil kıta genelinde istikrarın sağlanmasına yardımcı olmak üzere savunma çabalarını artırmaya çağırdı. Ancak planın işleyebilmesi için ABD’nin desteğinin ve katılımının şart olduğunu söyledi.
Zelenski’nin ABD Başkanı Donald Trump’la tartışmasının ve Washington ziyaretini kısa kesmesinden sadece iki gün sonra Zelenski Londra’da “sıcak” karşılandı ve sırayla kucaklanarak destek sözü verildi. Londra’nın merkezindeki Lancaster House’da düzenlenen ve “Geleceğimizi Güvence Altına Almak” başlığını taşıyan zirveye Ukrayna, Fransa, Almanya, Danimarka, İtalya, Hollanda, Norveç, Polonya, İspanya, Kanada, Finlandiya, İsveç, Çek Cumhuriyeti ve Romanya liderlerinin yanı sıra Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da katıldı.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de masadaydı. Zirvenin ardından düzenlenen basın toplantısında konuşan Starmer, Ukrayna’nın Batılı müttefiklerinin, Ukrayna’nın özgürlüğünü ve egemenliğini güvence altına alacak kalıcı bir barış hedefine ulaşmak için askerî yardım akışını sürdüreceklerini açıkladı. Starmer ayrıca İngiltere’nin gerektiğinde Ukrayna’yı savunmak için “karaya asker, havaya uçak koymaya” hazır olduğunu yineleyerek diğer ülkeleri de aynı şeyi yapmaya “istekli bir koalisyon” oluşturmaya çağırdı.
Avrupa’nın elini taşın altına koyması gerektiğini ancak ABD’nin de güçlü desteğine sahip olması gerektiğini söyledi.
Kiev yönetiminin Trump’ı Ukrayna’nın savaş çabalarını desteklemeye teşvik edeceğini umduğu, Ukrayna’nın maden kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin bir anlaşma da bu gergin toplantı sebebiyle imzalanmadı. Toplantı, ABD’nin Rusya’ya yönelik dış politikasında keskin bir dönüşe işaret etti. Zirve toplantısından çıkan AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, Avrupa’nın Ukrayna’yı ekonomik, enerji ve askeri dayanıklılığı da içeren güçlü bir konuma getirmesi gerektiğini söyledi.
“SİNDİRİLEMEZ ÇELİK KİRPİ UKRAYNA”
Savaştan harap olmuş Ukrayna’yı Rusya gibi “potansiyel işgalciler için sindirilemez” bir “çelik kirpi” haline getirmek için Ukrayna’ya güvenlik garantileri sağlamanın “önemini” vurguladı.
Ardından Avrupa Birliği’nin “acilen” yeniden silahlandırılması ve yeni jeopolitik durumu karşılayabilecek bir savunma harcaması “dalgası” başlatılması gerektiğinden bahsetti. “Gerçekten adım atmalıyız” ve “en kötüsüne hazırlanmalıyız” dedi. Von der Leyen, 6 Mart’ta Brüksel’de acil bir zirve için bir araya gelecek olan AB liderlerine “kapsamlı” bir savunma planı sunacağını söyledi.
Lancaster House’daki zirve öncesinde Starmer, Downing Street 10’da İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile ikili bir görüşme yaptı. Meloni’nin Batı Avrupalı liderler arasında Trump ile en iyi ilişkiye sahip olduğu söylenebilir. Resmî açıklamaya göre Starmer ve Meloni Ukrayna’ya olan desteklerini bir kez daha teyit ederek “Birleşik Krallık ve İtalya’nın gerektiği sürece Ukrayna’nın yanında yer alacağı” konusunda mutabık kaldılar.
Görüşmenin ardından Meloni, İtalya ve Birleşik Krallık’ın Cuma günü Trump ve Zelenskiy arasında gerçekleşen görüşmeyle daha da büyüyen anlaşmazlıkları gidermek amacıyla Avrupa ve ABD arasında “köprüler kurabileceğini” söyledi.
“Batı’nın bölünmesi riskinden kaçınmamızın çok ama çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bu konuda İngiltere ve İtalya’nın önemli bir rol oynayabileceğini düşünüyorum” diyen Meloni, Batı’da birliğin önemini vurguladı.
“ABD ve Avrupalı liderler arasında bir toplantı önerdim çünkü bölünürsek hepimiz zayıflarız. İkimiz de kalıpların dışında düşünüyoruz ve eminim ki güvenlik, savunma, enerji ve düzensiz göç ve insan kaçakçılarıyla mücadele gibi konularda daha da iyisini yapabiliriz.”
Starmer sabah saatlerinde Estonya Cumhurbaşkanı Alar Karis, Letonya Başbakanı Evika Siliņa ve Litvanya Cumhurbaşkanı Gitanas Nausėda ile de video bağlantısı aracılığıyla görüştü. Downing Street’e göre Starmer, Ukrayna’da gelecekteki egemenliklerini güvence altına alan ve güçlü güvenlik garantileriyle desteklenen kalıcı bir barışın sağlanmasına odaklandığının altını çizdi. Letonya’dan Evika Siliņa üç Baltık ülkesinin diplomatik sürece “dahil” olmalarının “çok önemli” olduğunu vurguladı ve NATO’nun kolektif savunmaya ilişkin 5. Maddesinin “ABD tarafı da dahil olmak üzere kararlı bir şekilde yürürlükte kalmaya devam ettiğine” dair “teyit aldığını” söyledi. Bu “teyidin” ABD tarafından değil de bu hafta başında Donald Trump ile görüşen Starmer’ın kendisi tarafından verildiği anlaşıldı.
Litvanya’dan Nausėda, ABD ve Ukrayna’yı “Avrupalılarla birlikte müzakere masasına dönmeye” çağırdı ve “Ukrayna için güvenlik garantilerinin olası bir unsuru” olarak bir Avrupa barış gücü fikrini destekledi. Nausėda, “Güçlü bir transatlantik bağı sürdürmek için çabalarımızı esirgememeliyiz” dedi.
(HABER MERKEZİ)
